Niepłacenie alimentów to poważne naruszenie prawa, które niesie za sobą różnorodne konsekwencje. Jedną z bardziej zaskakujących, ale i skutecznych sankcji wobec dłużników alimentacyjnych, jest możliwość zatrzymania prawa jazdy. Choć rozwiązanie to budzi emocje, przepisy jasno określają, kiedy i w jaki sposób może być stosowane.
Przestępstwo niealimentacji opisane w art. 209 Kodeksu karnego odnosi się do uchylania się od obowiązku alimentacyjnego, czyli niewywiązywania się z płacenia środków na utrzymanie określonych orzeczeniem sądowym, ugodą lub umową. Za takie postępowanie grozi kara grzywny, ograniczenie wolności lub pozbawienie wolności do roku. Jeśli jednak brak płatności naraża uprawnionego na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, kara ta może wynosić nawet dwa lata pozbawienia wolności.
Zatrzymanie prawa jazdy to dodatkowy mechanizm przewidziany w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Aby jednak do tego doszło, muszą zostać spełnione konkretne warunki. Przede wszystkim obowiązek alimentacyjny musi być potwierdzony orzeczeniem sądu, ugodą lub umową. Następnie dłużnik musi przez ostatnie sześć miesięcy uchylać się od płacenia alimentów w kwocie co najmniej 50% należności. Dodatkowo egzekucja komornicza podjęta w celu odzyskania należności musi okazać się bezskuteczna.
Gdy egzekucja nie przynosi efektów, osoba uprawniona – często rodzic działający w imieniu dziecka – może zwrócić się do organu, takiego jak wójt, burmistrz lub prezydent miasta, z wnioskiem o podjęcie działań wobec dłużnika. W takiej sytuacji organ przeprowadza wywiad alimentacyjny, zbierając informacje o sytuacji rodzinnej, dochodowej i zawodowej dłużnika, a także o stanie jego zdrowia i przyczynach zaległości. Dłużnik składa oświadczenie majątkowe pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.
Jeżeli niepłacenie alimentów wynika z bezrobocia, organ może zobowiązać dłużnika do rejestracji w urzędzie pracy jako bezrobotny lub poszukujący pracy. W przypadku odmowy współpracy, wierzyciel może wnioskować o ściganie za przestępstwo z art. 209 § 1 Kodeksu karnego oraz skierować wniosek do starosty o zatrzymanie prawa jazdy. Decyzję o odebraniu dokumentu wydaje starosta.
Istnieje jednak możliwość odzyskania prawa jazdy. Dzieje się tak w sytuacji, gdy ustanie przyczyna jego zatrzymania, na przykład dłużnik zarejestruje się w urzędzie pracy, a także zacznie regularnie spłacać alimenty przez co najmniej sześć miesięcy, płacąc co najmniej 50% wymaganej kwoty każdego miesiąca. Obie te przesłanki muszą zostać spełnione jednocześnie.
Co ważne, kierowca, któremu zwrócono prawo jazdy, nie musi ponownie zdawać egzaminu na ten dokument. Sankcja ta ma przede wszystkim na celu motywowanie dłużników do wywiązywania się z obowiązków alimentacyjnych, a nie trwałe pozbawianie ich prawa do prowadzenia pojazdów.
—
Artykuł powstał przy współpracy z Kancelarią:
Adwokat Iwona Mastalerz
ul. Gabriela Narutowicza 3
33-300 Nowy Sącz
www.kancelaria-mastalerz.pl
